Rosa damascenaΗ τριανταφυλλιά που καλλιεργείται στο Ν. Κοζάνης είναι η ρόζα η δαμασκηνή (Rosa damascena) ενώ σε μικρότερη έκταση καλλιεργείται η rosa alba. Ως φυτό η τριανταφυλλιά ανήκει στην οικογένεια Rosaceae. Η ρόζα η δαμασκηνή είναι φυτό πολυετές, ανθεκτικό, με μεγάλο ριζικό σύστημα. Το ύψος του ανεπτυγμένου φυτού μπορεί να ξεπεράσει τα 2,5m. Ανθίζει μία φορά το χρόνο (Μάιος-Ιούνιος). Τα άνθη έχουν χρώμα ροζ και είναι τα πιο αρωματικά στον κόσμο. Κάθε φυτό αναπτύσσει πολλούς βλαστούς από το έδαφος οι οποίοι διακλαδίζονται και δίνουν πολλά άνθη αρχίζοντας από το δεύτερο χρόνο και μετά. Ένα αναπτυγμένο (4 χρόνων και πάνω) φυτό μπορεί να δώσει μέχρι και 500 ή 600 άνθη στην περίοδο της ανθοφορίας (Μάιος-Ιούνιος).

Καλλιεργητικές φροντίδες

Φυτεύουμε τα γυμνόριζα φυτά από Νοέμβριο έως Μάρτιο σε μέρες που δεν υπάρχει παγετός σε γραμμικό σύστημα, χωρίς υποστήριξη. Αποστάσεις φύτευσης 0,8-0,9 επί της γραμμής και 2,4-2,8 (αναλόγως του μεγέθους του γεωργικού ελκυστήρα που διαθέτουμε) μεταξύ των γραμμών. Τα φυτά αναπτύσσονται τα πρώτα χρόνια και φτάνουν στη μέγιστη παραγωγή ανθέων τον τέταρτο χρόνο παραγωγής ή πέμπτο χρόνο από την εγκατάστασή τους στον αγρό.

Τον πρώτο χρόνο φύτευσης ποτίζουμε τα νεαρά φυτά στο χωράφι κατά τους θερινούς μήνες τουλάχιστον μια φορά ανά 10 ημέρες (3-4 lt/φυτό) για να βοηθήσουμε την καλή ριζοβολία. Κλαδεύουμε τον Ιανουάριο-Φεβρουάριο πριν την έκπτυξη των νέων βλαστών. Αφαιρούμε όλους τους ξερούς βλαστούς και τυχόν κλαδιά που ξεφεύγουν από το γραμμικό σχήμα που επιθυμούμε. Κάθε 5-6 χρόνια αφαιρούμε 1 ή 2 γηρασμένους βλαστούς για να ανανεώσουμε την κόμη των φυτών. Η παραγωγική ζωή του φυτού κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιμηκυνθεί έως και 25 χρόνια.

Λίπανση κάθε καλοκαίρι μετά την άνθιση με χωνεμένη κοπριά (1kg/φυτό) για την καλή ανάπτυξη των οφθαλμών που θα ανθίσουν την επόμενη χρονιά.

Εχθροί της καλλιέργειας είναι κυρίως ο αγκρίλος (Agrilus sp.), ένα ξυλοφάγο έντομο που γεννά τ’ αυγά του σε νεαρούς βλαστούς νωρίς την άνοιξη. Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού οι προνύμφες των εντόμων τρώνε σταδιακά το ξύλο και την εντεριώνη κοντά στο σημείο προσβολής όπου δημιουργείται εξωτερικά ένας κάλλος (διόγκωση) στο βλαστό, που είναι και το σημάδι αναγνώρισης της προσβολής. Αντιμετώπιση του βασικού αυτού εχθρού γίνεται προληπτικά με κλαδοκάθαρους την περίοδο του χειμώνα πριν την έξοδο των ενήλικων εντόμων την άνοιξη. Τα κλαδιά αυτά συγκεντρώνονται και καίγονται την ίδια περίοδο απ’ όλους τους καλλιεργητές της ευρύτερης περιοχής όπου υπάρχουν φυτείες. Ασθένειες δεν έχουν επισημανθεί στη συγκεκριμένη τριανταφυλλιά στο Ν. Κοζάνης διότι μέχρι σήμερα επιλέγουμε χωράφια ευήλια και ευάερα με ελαφριά χώματα που έχουν καλή αποστράγγιση. Έτσι αποφεύγουμε τη δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την ανάπτυξη διαφόρων ασθενειών (ωίδιο, περονόσπορος, σκωρίαση κ.α.).

Χρήσιμες συμβουλές

  • Επιλέγουμε ενήλιους, ευάερους καλώς στραγγισμένους αγρούς, με ελαφρά εδάφη ουδέτερου ΡΗ≈6,2-7,5 με υψόμετρο άνω των 600m.
  • Τα φυτά χρειάζονται πότισμα μόνο την πρώτη χρονιά εγκατάστασης της φυτείας διότι έχουν μικρές και αδύναμες ρίζες. Κατόπιν τα επόμενα χρόνια αναπτύσσουν βαθύ και δυνατό ριζικό σύστημα και δεν έχουν ανάγκη άρδευσης.
  • Η συγκομιδή των ανθέων γίνεται καθημερινά από το χάραμα μέχρι την ανατολή του ηλίου (5:30π.μ.- 8:30π.μ.). Όσο περισσότερη ώρα βλέπουν τον ήλιο τα τριαντάφυλλα, τόσο λιγότερο ροδέλαιο παράγουν και υποβαθμίζεται η ποιότητά του.
  • Συγκομίζονται κάθε πρωί, τα άνθη της ημέρας τα οποία έχουν έντονο ροζ χρώμα με ζωηρούς κίτρινους στήμονες. Τα άνθη δύο ημερών χάνουν το ροζ χρώμα, γίνονται πιο ασπριδερά, μαυρίζουν οι στήμονές τους και χάνουν το άρωμά τους.
  • Τηρώντας με επιμέλεια την καθημερινή πρωινή συγκομιδή ωθούμε το φυτό ν’ ανθίζει περισσότερο τόσο σε ποσότητα όσο και σε χρονική διάρκεια.
  • Την πρώτη χρονιά από την εγκατάσταση, τα μοσχεύματα δεν δίνουν κανένα ή το πολύ 1 ή 2 άνθη. Από τη δεύτερη χρονιά και μετά κάθε φυτό μπορεί να δώσει μέχρι και 150 άνθη, την τρίτη μέχρι 300 και την τέταρτη χρονιά και μετά μπορεί να φτάσει μέχρι και τα 600 τριαντάφυλλα.
  • Τα περισσότερα τριαντάφυλλα δίνουν οι λυγισμένοι βλαστοί παρά οι ορθόκλαδοι.
  • Οι νεαρές τριανταφυλλιές δεν πρέπει να κλαδεύονται τον πρώτο χρόνο της φυτείας.
  • Τα τριαντάφυλλα συγκομίζονται όταν έχουν ανοίξει τα ροδοπέταλα τους τόσο ώστε να φαίνονται οι κίτρινοι στήμονες.